BOB Debat: Tijd om te schakelen

Hoe ziet de toekomst van de logistieke sector eruit? Zelfrijdende vrachtwagens, drones die pakketjes bezorgen, volautomatische mega-distributiecentra aan de rand van de stad. De logistieke sector staat aan de vooravond van grote veranderingen; zijn we klaar voor de toekomst? Het gesprek vindt plaats tussen deelnemers uit de regio’s West-Brabant, Midden-Brabant en Noordoost-Brabant, respectievelijk de nummer 2, 3 en 4 logistieke hotspots van Nederland.


Uitgave: Jan-Feb 2017
Thema’s: Arbeidsmarkt Mobiliteit Transporteur Transport & Logistiek Transport Samenwerking Personeel & Organisatie Techniek Innovatie

Het BOB Debat vindt plaats op dé plek om over de toekomst van transport en logistiek te praten: TKI Dinalog in Breda. Het Topconsortium Kennis en Innovatie is ontstaan uit de samenwerking waarin Dinalog, TNO en NWO gezamenlijk optrekken in het aanjagen van innovatie in de logistiek, zo licht gastheer en directeur Albert Veenstra toe. Na een korte introductieronde start gespreksleider Bert Damen het debat met de vraag: ‘Wat zien jullie als de grootste kans voor Brabant?’ Paul Wassing van regio Zuid Transport en Logistiek Nederland (TLN), reageert: ‘Ik zie zowel kansen voor onze regio, als voor ons hele land. De economie trekt aan en er vindt een verschuiving plaats: productie en goederenstromen vinden weer steeds vaker dichterbij huis plaats. Daar moet je als ondernemer op inspelen; je verdienmodel kan niet meer alleen gebaseerd zijn op het aantal gereden kilometers of de geboden vierkante meters warehouse.’

Schaarste
Mauro Ungheretti, algemeen directeur van XPO Nederland, België en Duitsland, benoemt daarna de grootste uitdaging van de sector: ‘Het vinden van geschikt gekwalificeerd en niet-gekwalificeerd personeel. Het is behoorlijk druk qua aanbod in de regio Tilburg.’ Paul beaamt dat: ‘Op scooterafstand vind je in deze regio al twaalf werkgevers. Je zult je dan ook als werkgever moeten zien te onderscheiden.’ Frank Verhoeven, CEO van Vos Logistics en tevens voorzitter van Vijfsterren Logistiek en bestuurslid van Nederland Distributieland, reageert: ‘Vergelijk het met de Bossche Korte Putstraat waar veel restaurants zijn gevestigd. Door de aanzuigende werking trek je zowel meer personeel als klanten aan. Daarnaast houdt onderlinge concurrentie je scherp.’ Ook Toon Vos, director Strategy & Development van DPD Nederland, bespeurt een krapte op de arbeidsmarkt. ‘Veel van onze werkzaamheden vinden ’s nachts plaats. Dat is vaak minder aantrekkelijk voor werknemers, waardoor het voor ons extra lastig is om aan personeel te komen.’ Robert van Wezel, directeur van De Graaf Logistics, erkent eveneens dat het moeilijk is om de nachtactiviteiten in te vullen. ‘De eerste vragen die we stellen zijn: wat zijn je hobby’s en heb je een gezin?’ Mauro merkt op: ‘Veel van onze functies worden door Oost-Europese medewerkers vervuld. Maar doordat de economie ook in het thuisland aantrekt, ontstaat er een personeelstekort.’ Jos Klanderman, managing director van DOKVAST, haakt hierop in: Als projectontwikkelaar en investeerder in duurzaam logistiek vastgoed merken wij dat het arbeidspotentieel bij onze opdrachtgevers en mogelijke huurders een essentiële rol speelt in de beslissing om zich op een locatie te vestigen.’ 

Flexibele cao’s
Bert is benieuwd wat de debatdeelnemers als oplossing voor het personeelstekort zien. Robert pleit voor het zelf opleiden van medewerkers. ‘We moeten meer gaan samenwerken met onderwijs en overheid; studenten en werkzoekenden zijn potentiële werknemers.
Daarnaast dienen we ons als werkgever flexibeler op te stellen, bijvoorbeeld op het gebied van werktijden.’ Frank pleit voor flexibelere cao’s zodat deze meer aansluiten bij het huidige tijdsbeeld. ‘De huidige afspraken zijn veelal te star en bieden weinig ruimte voor werkgever en werknemer voor een flexibele invulling.’ Paul reageert: ‘We zijn als TLN bezig met het ontwikkelen van de cao van de toekomst. Maar de samenvoeging van twee cao’s en de onderhandelingen met verschillende vakbonden - vaak nog van de oude stempel - maken flexibilisering lastig.’ Volgens Paul is het de kunst om als werkgever meer vanuit de werknemer te gaan redeneren. ‘Het draait om sociale innovatie; kijk naar de individuele wensen en kwaliteiten van mensen. Hoe kun je jouw medewerker faciliteren zodat hij optimaal inzetbaar is binnen de uren die hij wenst te werken?’ Ook René Holweg, directeur van Holweg Cargo Services, merkt een veranderde mentaliteit. ‘De nieuwe generatie heeft andere belangen en behoeften. Men is minder materialistisch. Er wordt naargelang behoefte gewerkt; het leven moet vooral leuk zijn naast het werk. Daarnaast telt het milieu voor hen meer mee dan voor de babyboomers.’ Toon vindt dat je ook richting je klant hierop moet inspelen: ‘Geef je klant meerdere opties: wil je het pakketje snel, goedkoop of duurzaam? Moet het per se dezelfde dag of kan het ook twee dagen later, maar dan wel op een duurzame manier vervoerd worden? Dat is bovendien socialer; minder mensen hoeven dan ’s nachts te werken.’

Autonome voertuigen
In de transport- en logistieksector vindt niet alleen sociale, maar ook volop technische innovatie plaats. Bert is benieuwd welke vernieuwingen er zoal te verwachten zijn.
Albert antwoordt: ‘Autonome voertuigen - en de daarmee gepaarde veranderende rol van de chauffeurs - gaan in de nabije toekomst een grote rol spelen.’ Ook platooning wordt door deelnemers als groeiende ontwikkeling gezien. Dit zijn bij konvooi autonoom rijdende vrachtwagens, die elektronisch gekoppeld zijn en achter elkaar rijden. ‘Naast internationale ritten wordt op de corridor A58 en A67 platooning al ingezet. Transportbedrijven profiteren van een lager brandstofgebruik en verbeterde chauffeursproductiviteit, terwijl de samenleving profiteert van minder ongevallen, veiliger verkeer, minder drukke wegen en een verminderde CO2-uitstoot’, aldus Albert. Daarnaast neemt ook de automatisering in warehouses toe: van pickrobots tot AGV’s (Automated Guided Vehicles). Albert: ‘Hoe gaat de mens in de nieuwe context functioneren? Dat stelt enorme eisen aan opleidingen en aan leidinggeven. Ik verwacht dat alles wat geestdodend of zwaar werk is, uiteindelijk wordt gedaan door apparaten en machines. Hierdoor verschuiven de werkzaamheden meer richting onderhoud, customer service en kwaliteitscontroles. Dat is een grote ommezwaai, die vraagt om een ander type medewerker en soort opleiding. Ook daar ligt een grote uitdaging van onze Topsector.’ Bert vraagt aan René of dit betekent dat hij over een paar jaar met een heel nieuw vak bezig is. René antwoordt: ‘Deels. ‘The last mile’ zal voorlopig op de traditionele wijze manier uitgevoerd worden, zoals de stadsdistributie die wij in de Bossche binnenstad verzorgen.’ Frank deelt zijn mening niet: ‘In mijn toekomstbeeld gaan AGV’s in deze distributie ook een rol spelen.’ Dennis Koster, general manager van Speedliner Logistics en CEO van Staci Netherlands, sluit zich bij René aan. ‘Juist het persoonlijke contact met kleine bedrijven en vaste chauffeurs vinden mkb’ers prettig.’ Dat ervaart ook René: ‘Wij zijn de smeerolie in de branche. En bovendien zeer flexibel.’

Kritische massa
Remko Been, directeur van ISTIA, houdt zich als ondernemer volop bezig met innovatie. ‘Wij bieden standaard cloud software voor transport (TMS), warehousing (WMS) en ordermanagement (OMS). Dit maakt inventieve businessmodellen mogelijk waarbij producenten, groothandels, logistiek dienstverleners, retailers en e-tailers eenvoudig kunnen samenwerken.’ Hij haalt een voorbeeld aan van veertig fietskoeriers, die hun krachten op een door ISTIA geboden platform hebben gebundeld onder leiding van één regisseur. ‘Zij bieden een duurzame verzendoptie voor webshops met een landelijke dekking. Alleen missen ze de kritische massa om door te groeien.’ Remko pleit daarom voor een samenwerking tussen corporates en startups. ‘Breng David en Goliath bijeen. Innoveren binnen een grote organisatie is moeilijk. Door volume te delen kun je van elkaar leren.’ Bert is benieuwd: ‘Klopt het dat je binnen een groot bedrijf niet kunt innoveren?’ Frank:‘Innovatie is binnen traditionele transportondernemingen niet eenvoudig. Samenwerking met startups biedt dan ook zeker voordelen. Maar we maken tevens zelf stappen: zo zijn we de eerste die met LNGvoertuigen binnen Europa zijn gaan rijden, ontwikkelen we bijvoorbeeld slimme trailers en implementeren we op dit moment een vorm van E-CMR’s door vrachtdocumenten op moment van levering te scannen en direct beschikbaar te stellen voor verladers.’ Dennis wil liever gisteren dan vandaag innoveren. ‘Onze boardcomputers zijn er klaar voor. Maar de hele branche moet mee. De ene klant wil wel digitaal ondertekenen, de ander weigert dat nog. Sommigen gebruiken zelfs nog een fax. Als kleine speler ben je helaas niet bij machte om vernieuwing af te dwingen.’ Remko beaamt dat: ‘Technologie is niet de belemmerende factor; het zit hem in de mens.’

Samenwerking
Alle debatdeelnemers zijn het eens dat er in de sector op veel vlakken nog beter samengewerkt kan worden: van het delen van trailer- en warehouseruimte tot de uitwisseling van personeel tijdens piek- en dalmomenten. ‘Net als bij Airbnb en Uber kun je gebruikmaken van elkaars ruimte en voertuigen; wel zo duurzaam en efficiënt. Maar daarvoor moeten systemen wel aan elkaar gekoppeld worden’, aldus Remko. Hij doet een oproep aan alle ondernemers in de transport- en logistiekbranche: ‘Wacht niet af. Neem je verantwoordelijkheid en word de informatiehub binnen jouw logistieke netwerk! Daarvoor zorg je uiteindelijk dat je met minder mensen meer kunt verdienen en blijft voortbestaan.’ Ook Frank waarschuwt ondernemers om alert te zijn op ontwikkelingen en daar tijdig op in te spelen: ‘Als je nu niet schakelt, gaat wellicht iemand anders het voor je doen. We staan aan de vooravond van ingrijpende veranderingen binnen onze branche.’ Hij nodigt ondernemers uit om zich aan te sluiten bij de overlegplatforms die er zijn in de regio om samen oplossingen te vinden. René nuanceert: ‘Je hoeft niet altijd zelf voorop te lopen. Wel is het belangrijk dat je weet wat er speelt. Het draait uiteindelijk om dé vraag die jezelf als ondernemer continu moet stellen: hoe blijf ik toegevoegde waarde bieden aan mijn klanten?’

Tekst: Linda Groothuijse
Fotografie: Kees Bennema

< Alle thema's