‘Circulair ondernemen is helemaal niet zo moeilijk’, vindt operationeel directeur Bram van Rijt. ‘Je moet het gewoon dóen.’ Vier jaar geleden startte hij bij De Meeuw en al snel concludeerde hij dat het een van de meest circulaire bedrijven is die hij kent. ‘Het bedrijf bestaat 95 jaar. De toenmalige eigenaar bedacht vijftig jaar terug dat hij zijn karren kon ombouwen tot tijdelijke huisvesting als hij de wielen er onderuithaalde. Vervolgens realiseerde hij zich dat hij dat gebouw ook weer kon hergebruiken als zijn klant er klaar mee was. Onze gebouwen zijn dus ontstaan uit Brabantse zuinigheid – in die tijd was circulariteit nog geen thema. Daar borduren wij nu op voort. Bij elke offerte noteren we: als je het gebouw niet meer nodig hebt, dan nemen wij het terug. Andersom hebben wij die afspraak ook met onze toeleveranciers.’
Flexibele schil
‘Pieken en dalen binnen je bedrijf vang je op met een flexibele schil. Iedereen weet wat daar de voordelen van zijn. Binnen vastgoed was dat minder gebruikelijk. Wij bieden organisaties de ruimte die ze nodig hebben. Dat kan tijdelijk en voor onbepaalde tijd. Onze flexibele gebouwen kun je gemakkelijk verplaatsen en ombouwen naar een andere functie’, vertelt managing director Joziene van de Linde. ‘Gebouwen hebben soms maar twintig jaar een bepaalde functie. In Nederland staat 35 miljoen vierkante meter leeg. Je kan daar slimmer mee omgaan.’ Bram: ‘Een praktisch voorbeeld: vijftien jaar geleden was er in Eindhoven behoefte aan een gebouw met aanleunwoningen. Een zorginstelling kocht een aantal flexibele gebouwen en gebruikte deze acht jaar om senioren te huisvesten. Daarna hebben wij ze teruggekocht. Vervolgens kregen we een aanvraag van het COA dat een asielzoekerscentrum wilde inrichten. 90 procent van het oorspronkelijke gebouw is verbouwd tot een asielzoekerscentrum. Zo is het vier jaar gebruikt. Daarna hebben we het weer teruggekocht. Vervolgens zijn de bouwmodules in delen verkocht. Een deel doet nu dienst als sociale huurwoningen en de andere delen zijn scholen geworden. Dat vinden wij hier heel normaal.’
Moeder Aarde
Bram vervolgt: ‘Ons bedrijfsmodel is volledig ingericht op hergebruik van gebouwen en materialen. We refurbishen onze gebouwen en brengen ze weer in omloop. Materialen die we niet kunnen hergebruiken, gaan terug naar de toeleverancier. Deze manier van werken heeft een positieve impact op Moeder Aarde. Grondstoffen houden we eindeloos in omloop. Dit resulteert in 55 procent CO2-besparing en 95 procent minder afval. Daar zijn we best trots op. Circulariteit zit in ons DNA. We zeggen wel eens: we doen sinds 1972 onbewust iets heel erg goed. De waarde van slim hergebruik van materiaal komt steeds meer op de radar van ondernemingen. Wij hebben dat vertaald naar gebouwen en hebben een manier bedacht om een gebouw altijd op waarde te houden.’
Voet aan de grond
Bram: ‘Mensen denken dat circulair ondernemen geld kost, maar op deze manier levert het juist geld op. Ons verhuurproduct is gemaakt tegen de grondstofprijzen van toen, maar we verhuren het tegen de vastgoedprijzen van nu.’ Wat in de utiliteitsmarkt werkt, werkt ook in de woningmarkt. In Vlaardingen verrijst een dorp voor vierhonderd Oekraïense gezinnen en in Nijmegen bouwt De Meeuw vijfhonderd starterswoningen in het project NDW21. Ruim vijfduizend geïnteresseerden schreven hierop in. ‘Ik ben er trots op dat wij worden gezien als serieus alternatief voor de traditionele bouw en dat we een bijdrage kunnen leveren aan zo’n groot maatschappelijk vraagstuk’, zegt Bram. Joziene voegt toe: ‘In Vlaardingen is ook afgesproken dat die woningen over drie jaar door de woningcorporaties worden ingezet in de regio. De circulariteit is aan het begin meteen afgekaart.’
Vooroordeel
Ze vervolgt: ‘Het wordt minder, maar in Nederland bestaat een vooroordeel tegen modulair bouwen. Mensen hebben het over ‘containerwoningen’, maar onze woningen zijn échte woningen die voldoen aan het bouwbesluit. Ik durf te wedden dat als ik je geblinddoekt mee naar binnen neem, je het verschil niet ziet met een traditioneel gebouwde woning. Het heeft normale afmetingen en alles zit erin en erop. We werken er hard aan om de look and feel van die gebouwen steeds mooier te maken. In het project NDW21 hebben we ook samengewerkt met een architect.’ De productie van een modulaire woning in de fabriek duurt niet langer dan anderhalve dag. Het project in Vlaardingen werd vanuit De Meeuw in vier maanden gerealiseerd. Bij de installatie van de woningen komt 75 procent minder stikstof vrij dan bij traditionele bouw. Dat zijn mooie cijfers. In 2029, als het bedrijf honderd jaar bestaat, wil het volledig klimaatneutraal zijn. En, ook niet onbelangrijk, bij De Meeuw willen ze de kennis over circulariteit niet voor zichzelf houden. Bram: ‘We gaan graag in gesprek met ondernemers die ook circulair willen ondernemen. Kom eens een kop koffie drinken, dan vertellen we het gewoon. Je moet elkaar toch een beetje helpen.’
TEKST RAQUEL MOURIK
FOTOGRAFIE KEES BENNEMA