‘De eerste 60 Poolse werknemers die ik in 1997 inhuurde bezaten een dubbel paspoort. Dat had nog te maken met de Tweede Wereldoorlog toen grote delen van Polen werden geannexeerd door Duitsland. In 1945 kregen de bewoners uit die gebieden hun oude nationaliteit terug, maar ze behielden generaties lang ook een Duits paspoort.’

Aan het woord is Roland van den Brand (45), algemeen directeur van uitzendorganisatie SBA Flex in Tilburg. ‘Na mijn studie Levensmiddelentechnologie kwam ik terecht in een aardbeienteeltbedrijf in Oisterwijk. Er was niet aan voldoende personeel te komen dat het zware seizoenswerk kon en wilde doen. Deze dubbele paspoorten waren een uitkomst, omdat de EU pas in 2007 haar grenzen opende.’

Van de hel in de hemel
‘Het ging er toen nog heel anders aan toe. In het Heukeloms Hoefke richtten wij slaapzalen in, waar de uitzendkrachten - mannen en vrouwen gescheiden - konden slapen. ’s Morgens werden ze met de huifkar naar Oisterwijk gebracht. Ik was pas 27 jaar en werd door de hardwerkende mensen begroet met: ‘Guten Morgen Chef!’. Ze namen zelfs hun pet voor me af. Wij waren erg geholpen met hen en zij waren enorm dankbaar dat ze door ons niet besodemieterd werden en - in vergelijking met thuis - veel verdienden. Alsof ze van de hel in de hemel terecht waren gekomen.’

De start
Omdat het seizoenswerk betrof en ook andere ondernemers gebruik wilden maken van de nieuwe arbeidskrachten, maakte Roland afspraken met twee directeuren van omliggende bedrijven zodat de Poolse werknemers het hele jaar door konden werken. Hij investeerde in twee busjes. SBA was geboren; een uitzendbureau voor arbeiders uit met name Polen. ‘SBA staat voor Snel Betrouwbaar en Accuraat. We bestaan nu achttien jaar, houden inmiddels 850 uitzendkrachten aan de slag en hebben 25 vaste werknemers. In Polen zelf hebben we nog eens twaalf werknemers bij onze werving- en selectiebureaus, die gevestigd zijn in Opole, Rzeszów, Szczecin en Racibórz.’

Keihard werken
‘Ons bestand bestaat op dit moment voor 80% uit Polen, 10% Roemenen en nog eens 10% uit de Baltische staten. Ze werken vooral in de productie, agrarische sector, food en logistiek branche.’ Wanneer er in Nederlandse huiskamers wordt gemopperd over het feit dat ‘die Polen ons werk pikken’, is Roland het daar niet mee eens. ‘Dankzij het feit dat deze mensen aan de onderkant van onze CAO-ladders willen werken, behouden wij juist veel werk. Er ligt nauwelijks een voorverpakt stukje vlees of groente in de supermarkt waar geen Poolse arbeider aan te pas is gekomen. De gemiddelde Pool werkt keihard, kent een ouderwetse vorm van respect voor hiërarchie en heeft een hoge flexibiliteit en inzet.’

Direct ingrijpen
‘De klantvraag verandert. Er is steeds meer logistiek werk in verband met de handel via internet. Wat ons onderscheidt van andere bedrijven is dat wij met vaste voormannen werken. Een direct aanspreekpunt voor zowel de werknemers, de klant en ons als uitzendbureau. De voorman of -vrouw begrijpt het werkproces en is verantwoordelijk wanneer iets niet goed gaat of er meer werk verzet moet worden. Hij of zij kan dan direct ingrijpen en bijvoorbeeld extra krachten inschakelen. Dat maakt SBA flexibel en accuraat en houdt de lijnen kort.'

Mes snijdt aan twee kanten
De groei van Rolands bedrijf houdt ook een grote verantwoordelijkheid in. De tijd van slaapzalen en huifkarren ligt ver achter hem. ‘Onze wervingskantoren in Polen selecteren mensen op motivatie, taal en ervaring. Voordat ze in Nederland beginnen wordt hen een pre-contract aangeboden met informatie over de werkgever, de functie en het bedrijfsprofiel. Wij zorgen voor huisvesting, zorgverzekering en vervoer. En, in het geval van langere dienstverbanden, ook voor scholing in de Nederlandse taal. Het mes snijdt aan twee kanten, iemand die Nederlands spreekt is beter bemiddelbaar. Er zijn onder meer een klooster in Tilburg en een hotel in Loenen bij Apeldoorn aangeschaft en tot wooncentra ingericht. En we hebben een aantal eengezinswoningen tot onze beschikking.’

Meten
Roland stuurt zelf de commerciële en operationele kant van zijn bedrijf aan. ‘Ik hou ervan om klanten te bezoeken en acquisitie te doen. Praten over de service, prijs en onze manier van werken. De cijfers over flexibiliteit, no-show en snelheid brengen we keurig in kaart; er wordt hier constant gemeten. Door onze performance bij te houden kunnen we ons blijven verbeteren. Grote bedrijven vragen steeds meer sturing en toegevoegde waarde. Wij kijken naar de specifieke vraag en bieden een plan van aanpak.’

Hoogopgeleid
‘De huismeester van het voormalige hotel is een fitte dame van 67, die - wanneer ze weet dat we op bezoek komen - voor de hele club kookt. Gastvrijheid is een groot goed binnen de Poolse cultuur.’ Wanneer ik vraag wat hem, naast het klantcontact, het beste gevoel geeft in zijn werk, zegt Roland: ‘Vaak zijn het hoogopgeleide mensen die hier hun boterham komen verdienen. Mbo-, hbo- en zelfs wo-afgestudeerden die het productiewerk met een blij gezicht verrichten. Voor mij is het enorm fijn wanneer iemands talent aan de lopende band komt bovendrijven. En ik kan helpen om een job op zijn of haar niveau te bemachtigen. Dat zijn groeidiamantjes!’

Tekst: Henrike Brouwer
Fotografie: Raldo Neven