In de kas van Natuurlijk Tomaat in Dongen zie je hoe innovatief en wonderlijk de wereld van de biologische tuinbouw is. Donkergroene komkommers groeien aan metershoge planten. Verderop staan paprika’s die heerlijk geuren en tomaten die langzaam rood kleuren. Henriëtte en Alfons van den Hoek zijn nog elke dag blij dat ze de overstap naar de biologische teelt gemaakt hebben. ‘In de reguliere teelt vonden we geen uitdaging meer.’

Bij reguliere telers groeien groenten niet in aarde, maar in bakken met steenwol. ‘Alles draait om een zo groot mogelijke opbrengst per vierkante meter’, legt Henriëtte uit.

Groenteschandaal
Het ondernemersstel kwam in een gespreid bedje terecht toen het de tomatenkwekerij van Alfons’ ouders overnam. ‘Het was een modern bedrijf dat goed liep’, vertelt Henriëtte. Tot 2008 ging het hen voor de wind. ‘Er zaten negen tomatentelers in de buurt, maar nu zijn wij nog de enige.’ Een groenteschandaal in 2011 opende hen de ogen. Duitsland stopte met de import van Nederlandse groenten, omdat er een besmetting was met de Ehec-bacterie. ‘Dus daar zaten we met onze bergen rijpe tomaten.’ Creatief en vindingrijk als ze is, besloot de tomatenteelster er dan maar saus van te maken, naar traditioneel recept van haar schoonmoeder. ‘We doken met vier man de keuken in en produceerden acht potten per uur. Mijn man kon er hartelijk om lachen. Hij noemde het ‘potten met een gouden randje’. Daar had hij gelijk in, want we verdienden er niets mee. Maar ik vond dat we eerst moesten testen of de saus liep voor we de productie professioneler aan zouden pakken.’ Inmiddels hebben ze een machine staan en maken ze met drie man 800 potten biologische tomatensaus per dag.

Uitdaging
Om met hun reguliere tuinbouwbedrijf concurrerend te kunnen blijven, moesten ze groeien. ‘Met onze drie hectare waren we te klein.’ Verhuizen naar een grotere locatie zagen ze niet zitten. ‘We zijn allebei in het buurtschap Klein-Dongen opgegroeid. Hier willen we de kost blijven verdienen.’ Ze bezochten andere tuinders om ideeën op te doen. ‘Biologisch sprak ons het meeste aan, omdat we dan zelf de afzet moesten gaan regelen. Het gaf ons weer uitdaging en uiteindelijk nog een betere omzet ook.’

Kritische blik
Rabobank Tilburg en omstreken steunde het echtpaar bij hun switch naar biologische teelt. De kritische blik van de bank helpt Henriëtte als ondernemer verder. ‘Alfons en ik zien alles altijd zonnig in, maar stel dat één van ons ziek wordt. Hoe houden we de zaak dan draaiend?’ Jorrit Dekkers, directeur Food&Agri bij Rabobank Tilburg en omstreken legt uit: ‘Door dit soort vragen te stellen, helpen we ondernemers om beter te worden. Dat doen we ook door onze kennis over de sector te delen en te stimuleren dat ondernemers onderling kennis delen, bijvoorbeeld in een initiatief zoals 013 Food. Al enige tijd zetten we ons samen met organisaties uit Tilburg en omgeving in voor een duurzame productie en consumptie van voedsel. We hebben ons verenigd in 013 Food en willen samen paal en perk stellen aan de huidige voedselverspilling.’ Tot de deelnemers aan 013 Food behoren naast de Rabobank onder andere boeren zoals Natuurlijk Tomaat, restaurants, de gemeente, onderwijsinstellingen en de bibliotheek. De groep is hard aan het werk om de gezamenlijke inspanningen de komende maanden steeds zichtbaarder te maken.

Luis
Biologische teelt is risicovoller en complexer dan reguliere teelt. ‘We hebben regelmatig luis of een virus en gebruiken geen chemische bestrijdingsmiddelen.’ Beestjes worden dus met beestjes bestreden. Roofwantsen jagen op witte vliegen en de roofmijt eet graag luizen. Biologische tuinders telen gewassen in de volle grond. Dat put de grond uit dus moet er ieder jaar een ander gewas geplant worden, dat heet vruchtwisseling. Om de risico’s te spreiden, startte het echtpaar een winkel. Die liep al gauw als een trein. Ze geven ook rondleidingen aan basisschoolkinderen. Jorrit merkt op: ‘Dit is ook een vorm van beleving, net zoals de winkel dat is. Een slimme manier om het bedrijf uit te bouwen.’

Seizoensproducten
De tuinbouwsector is constant in beweging en Nederland loopt hierin voorop. ‘Nederland is marktleider in de tuinbouw. Alle innovaties komen uit ons land en Rabobank helpt agrarische bedrijven om deze innovaties te implementeren en te financieren, zoals het omschakelen naar biologische teelt en het kweken van aardbeien met ledbelichting’, vertelt Jorrit. Bij Natuurlijk Tomaat in Dongen werken ze overigens niet met belichting. ‘Wij telen tomaten, komkommers, paprika’s en aubergines. Dat doen we biologisch en daarom mogen we geen belichting gebruiken. Het zijn bij ons dus nog echte seizoensproducten.’

Tekst: Sara Terburg
Fotografie: Raldo Neven