Centrale vraag van deze BOB Academy is: hoe blijf je relevant in deze turbulente ondernemerstijden? Met behulp van stellingen onderzoeken we deze vraag vanuit twee invalshoeken: de ondernemer over vijf jaar en het bedrijf over vijf jaar.
Laat hen experimenteren
Elektrolas helpt bedrijven te innoveren, organiseren en automatiseren. Dat doen Joost en zijn team onder andere met het geven van lasopleidingen. ‘Onze opleidingen zijn erkend door het Nederlands Instituut voor Lastechniek dat de examens afneemt.’ Tijdens de rondleiding door het Elektrolas-pand trekken vooral de cobots veel bekijks. Joost haalde die een aantal jaar geleden in huis om zijn medewerkers uitdaging te bieden en te laten experimenteren. Sinds zijn team de techniek onder de knie heeft, zetten ze het hulpmiddel in bij klanten. ‘De komende tijd richten we ons op het experimenteren met robots.’ Collega Paul Cieraad benadrukt dat de kunde van de lasser nodig blijft. Hij demonstreert hoe eenvoudig het programmeren van deze cobot is. In enkele stappen kan vrijwel iedereen de machine uitleggen hoe hij een strakke lasnaad van een centimeter of twintig kan zetten.
Relevantie terugwinnen
Na de bankencrisis en de opkomst van technische groothandels besloot Joost zijn business uit te breiden en niet meer alleen te focussen op de handel in lasmiddelen. ‘We zijn onder andere bedrijven gaan helpen met hun lasvragen. Dat maakte ons weer relevant. Elk bedrijf waarin lassen een onderdeel is van het productieproces is sindsdien een potentiële klant.’ Zijn grootste uitdaging voor de komende vijf jaar? ‘Dat is de vraag of lassen met de hand dan nog relevant is. Want dat is waar mijn bedrijfsmodel nu nog op gestoeld is.’ Meer ondernemers denken na over welke weg in te slaan. Rob Vink (Vink Verf) vertelt: ‘Ik heb een groothandel in verf en een kleinschalige productie van muurverf. Mensen vinden is een uitdaging en ook hebben we last van online concurrenten. Maar ik denk op dit moment vooral na over of we de muurverfproductie op deze schaal blijven doen gaan uitbesteden of juist intensiveren.’
Minder paniekerig
Mariëlle Ploegmakers (Regio Business) poneert de volgende stelling: ik weet precies waar ik over drie tot vijf jaar wil staan met mijn bedrijf. ‘Wie is het hiermee eens en wie niet? Hoe kijken jullie naar de toekomst?’ Driekwart van de aanwezigen toont een groen bordje. Ed van den Bliek (Bregil): ‘Wij maken metalen producten en onderdelen voor onder andere retail en machinebouw. Elke twee jaar stel ik mijn plannen bij. Ik ben meer dan positief over de toekomst van Bregil. We groeien al jaren. De ervaringen die we hebben opgedaan tijdens de bankencrisis zorgen ervoor dat we als samenleving minder paniekerig reageren. De beurzen stijgen weer sneller. Dat zagen we in coronatijd ook.’
Geef je mensen de ruimte
En in welke mate zijn de medewerkers op de hoogte van de koers van hun werkgever? ‘Wie is het eens met de volgende stelling: mijn medewerkers weten precies waar ik over vijf jaar wil staan met mijn bedrijf?’ Joost reageert: ‘Je moet je mensen overtuigen van welke kant je op wilt, dat is belangrijk om hen in beweging te krijgen.’ Toen hij aangaf een langere periode weg te willen om te voet de Alpen over te steken, viel dat niet goed. ‘Daaruit bleek dat ik mijn visie en het leiderschap dat ik bij mensen probeerde te stimuleren niet goed genoeg had overgebracht. Daar stuur ik nu meer op, door meer verantwoordelijkheid neer te leggen in de organisatie. Het gaat gestaag; je moet er rekening mee houden dat alles wat je loslaat op de grond kan vallen.’ Op de vraag wat hij heeft moeten leren, antwoordt hij: ‘Ik ben gestart in een vriendschappelijke omgeving, zonder hiërarchie. Toen mijn team groeide, ben ik directief gaan leidinggeven. De laatste jaren doe ik het anders. Ik heb cursussen gevolgd, treed nu meer als coach op en geef mensen de ruimte.’ Ook het werken met een breder managementteam levert veel op. ‘Ik kan meer aan mijn bedrijf werken en bijvoorbeeld de tijd nemen om een BOB Academy en andere evenementen te organiseren.’
Robots de oplossing?
Judith Vermeulen (Vekon) twijfelde over haar antwoord op de stelling ‘ik heb over vijf jaar een ander verdienmodel’. ‘Ik draaide eerst een rood bordje om, maar heb dit gewijzigd in groen. Wij maken elektrotechnische besturingskasten voor machinebouwers en zie kansen in digitalisering. Onze klanten laten een kast door ons bouwen, maar houden het intellectueel eigendom zelf. Doordat wij alle data digitaal maken, kunnen we hen verrijkte data teruggeven. Daarin zit voor ons een extra verdienmodel.’ Ook zij werkt met robots. ‘We zetten sinds tien jaar vol in op innovatie, hebben bijvoorbeeld een draadrobot en een CNC-robot.’ Voor haar bedrijf zijn robots voor een deel een oplossing voor het tekort aan technici. ‘Bij ons kunnen mensen straks zonder opleiding een elektrotechnisch paneel in elkaar zetten terwijl de vakmensen hun kennis aan de voorkant inzetten. Ik heb bijvoorbeeld een aantal vrouwen in dienst zonder technische opleiding die het mooi vinden om iets in elkaar te zetten.’ Ondanks de krappe arbeidsmarkt verwacht het grootste deel van de ondernemers bij deze BOB Academy over vijf jaar meer mensen in dienst te hebben. Bob van Hal (Renova) twijfelt. ‘Ik denk dat we dan in ieder geval ander personeel hebben, meer specialisten in plaats van generalisten.’ Andere deelnemers zien die ontwikkeling ook. Mariëlle: ‘Maakt deze ontwikkeling het voor kleine bedrijven met tussen de tien en twintig medewerkers lastiger?’ Perry Verberne (Van Beek Schroeftransport) denkt van niet: ‘Die hebben juist veel voordeel. Klein maakt flexibel en voor hen liggen er kansen in samenwerken in de keten.’
Voor een euro elders
Hoe leuk vinden de aanwezigen het ondernemen nog, vergeleken met toen ze begonnen? Sjef van de Laak (Brabant Engineering): ‘Vind ik het nog leuk? Op zich wel. Een minder leuke kant is dat mensen voor een euro elders gaan werken. Wij zoeken universitair geschoolden in mechatronica en werktuigbouwkunde. Er is veel concurrentie bij het binnenhalen van deze profielen.’ Hij innoveert door met andere partijen een campus te ontwikkelen in Best. ‘Een plek waar mensen graag werken en wonen, met voorzieningen om bijvoorbeeld boodschappen te doen.’ Johan Vissers (JT Techniek) behoudt zijn medewerkers met behulp van ‘leuke fratsen’. ‘Als er bijvoorbeeld een jaar lang geen bedrijfsongeval plaatsvindt dan trakteer ik op een etentje. Ik zie dat dit leeft in mijn team; ze vinden het een toffe uitdaging.’ Hij is elf jaar ondernemer. ‘In het begin had ik een compagnon. Sinds een paar jaar niet meer en kan ik alles alleen beslissen. Dat heeft voordelen maar ik mis het overleggen. Daarom spar ik eens per maand met een coach. Ik ben net gestart met het neerleggen van meer verantwoordelijkheid bij mijn mensen. Ik moet een stapje terug gaan doen en zaken meer loslaten, me niet meer overal mee bemoeien.’
Werk/privé-balans
En hoe tevreden zijn de aanwezigen met hun werk/privé-balans? Moet die over vijf jaar anders zijn dan nu? Erwin Sommen (SOMMEN) antwoordt: ‘Ik ben bijna 50 en hoop dat mijn balans over vijf jaar anders is dan nu.’ Dit hangt voor hem samen met de fi nanciële balans. ‘Zeven jaar geleden heb ik geïnvesteerd in een nieuw pand en in nieuwe technieken en heb ik ervoor gekozen deze investering snel af te lossen. Als alles volgens plan blijft lopen, is er over vijf jaar meer rust.’ Wim Pijnappels (Metalco) is nu al tevreden over die balans. ‘Ik ben twee jaar geleden uit mijn bedrijf gestapt. Sindsdien zit ik in de gelukkige positie dat ik mág werken. Dat doe ik als bedrijfsleider bij Metalco. We zijn met vijftien man. Alle kennis die ik sinds 2006 heb opgebouwd als ondernemer kan ik nu hier gebruiken.’ Gastheer Joost blijft met plezier 60 uur per week werken. ‘Zeker op de manier waarop het nu gaat; ik krijg veel energie van mijn werk. Dus zolang thuis het toelaat, blijf ik evenveel uur werken.’
Naam: Johan Woestenberg
Bedrijf: Roma Nederland
‘Ik wilde graag kennismaken met de cobots van Elektrolas en ben altijd geïnteresseerd in wat andere ondernemers beweegt. Ik vond het nuttig om vanuit verschillende invalshoeken te horen hoe ondernemers kijken naar de toekomst en hoe ieder een specifieke focus heeft als het gaat om bijvoorbeeld de business, personele uitdagingen en huisvesting.’
Naam: Judith Vermeulen
Bedrijf: Vekon
‘De BOB Academy was vooral veel herkenning. Ik ervaar het als zeer positief om met gelijkgestemden uit de industrie te zijn. We hebben allemaal dezelfde uitdagingen en ik waardeer het enorm dat de sfeer open en vertrouwd was zodat ondernemers eerlijk ervaringen willen delen. Ik ben weggegaan met het idee dat ik meer tijd moet maken voor dit soort bijeenkomsten omdat het zeker waardevol kan zijn.’
Naam: Niels van Aperloo
Bedrijf: MCAP Cable & Glassfi ber Assemblies
‘De ervaringen van andere ondernemers hebben me meer stof gegeven tot nadenken. Ik zit in een opvolgingstraject. Mijn vader gaat steeds meer naar de achtergrond, de dagelijkse leiding gaat steeds meer naar mij over. Het uitzetten van onze koers voor de komende jaren is daar onderdeel van.’
Naam: Robert van Teeffelen
Bedrijf: Lion Lasers
‘Het openhartige verhaal van Joost en de scherpe vragen van Mariëlle riepen voldoende twijfel op om nog eens goed na te denken. De Academy heeft mij weer aan het denken gezet over hoe scherp ik het doel voor mijn bedrijf over een paar jaar voor me zie en in hoeverre het lukt om mijn mensen daarin mee te nemen.’
Naam: Egber Smits
Bedrijf: SLB Group
‘Dit was mijn eerste BOB Academy. Ik kwam voor de cobot en omdat ik eens wilde zien hoe zo’n bijeenkomst werkt. Wat me opviel was de goede interactie tussen de ondernemer, de gespreksleider en het publiek. De ondernemers vertelden heel open over wat hen bezighoudt, dat sprak me aan. Ik vond het nuttig om ondernemers te spreken die niet in mijn netwerk zitten.’
Naam: Sjef van de Laak
Bedrijf: Brabant Engineering
‘Via het BOB-netwerk kom ik in contact met bedrijven die interessant kunnen zijn voor mijn bedrijf. Uit de discussies over de stellingen maak ik op dat veel bedrijven en leidinggevenden uit andere branches dezelfde problemen en uitdagingen hebben. Ik hoorde ook dat veel ondernemers eerder willen stoppen, waarom willen ze dat? Vinden ze het niet leuk meer?’
Naam: Ron van Nijnatten
Bedrijf: SMS Metaal Service
‘Ik vond het mooi om de verschillende meningen te horen. Ik zie veel durf, maar ook angst voor de toekomst. Net zoals onze gastheer ben ik bezig met coachen, sturen en loslaten. Loslaten moet soms door drukte en dan lukt het ook en gaat het goed.’
Naam: Ed van den Bliek
Bedrijf: Bregil
‘De stelling: weten jouw medewerkers waar je over vijf jaar staat zette mij aan het denken. Vijf jaar vind ik te ver vooruit, maar weten ze waar we over twee jaar staan? Hier kunnen we bewuster aan werken. En verder weet ik nu beter wat een cobot kan betekenen voor Bregil.’
Naam: Jean-Pierre Piggen
Bedrijf: VPT Versteeg
‘Elektrolas heeft er bewust voor gekozen om op een ander businessmodel te gaan sturen. Voor ons is de vraag of we voldoende bezig zijn met de marktbehoeften van de toekomst en of mijn medewerkers zich daarvan bewust zijn. Tijdens de Academy hoorde ik dat veel ondernemers het lastig vinden om vooruit te blijven denken. Wij proberen over de weken heen tijdsblokken te reserveren om naar ons lange termijnplan te blijven kijken.'
Tekst: Sara Terburg
Fotografie: Bas de Jong