Ondernemers nemen te weinig tijd om hun opvolging goed te regelen, schatten de capaciteiten van hun kinderen niet altijd juist in en de onderlinge communicatie kan in veel gevallen beter. Dit zijn de belangrijkste conclusies die Mark Lenaerts en Sjef Leijs van BDO trekken.

Samen hebben ze ruim 40 jaar werkervaring binnen familiebedrijven. De vertrouwd adviseurs van BDO volgen een door businessschool TiasNimbas en BDO ontwikkelde master gericht op familiebedrijven. ‘Een fascinerende groep’, aldus de accountant en fiscalist. ‘In deze opleiding leren onze medewerkers welke dynamiek er in dit soort bedrijven heerst, welke belangen er zijn en wat de rol van emoties is’, vertelt Mark. Sjef illustreert: ‘De emoties lopen vaak hoog op, bijvoorbeeld als ouders niet in al hun kinderen geschikte opvolgers zien. Neem de ondernemer die zijn bedrijf niet wilde overdragen aan zijn beide zoons. Hij bleek ook nog eens moeite te hebben om afscheid te nemen en bleef dus maar meewerken. Daar kreeg hij zo’n ruzie over met zijn beoogde opvolger dat die het bedrijf verliet. Vervolgens ging pa zelf weer volop aan de slag, liet zich opvolgen door zijn andere zoon en die doet het fantastisch. Maar met zijn andere zoon bleef hij gebrouilleerd.’ Wanneer ben je geschikt om familiebedrijven in dit soort kwesties bij te staan? Sjef: ‘Je moet een mensenmens zijn, zaken bespreekbaar kunnen maken.’ Mark: ‘Natuurlijk kun je bepaalde facetten leren, maar het blijft uitdagend. Soms fungeren we als therapeut. Discussies binnen families leiden vaak tot ruzie. Wij brengen dan de zakelijkheid er weer in.’ En dat doen ze goed. Mark: ‘Bij veel bedrijven zijn we al meerdere generaties betrokken, dat zegt wel iets.’

Zorgplicht
Wat opvolging complex maakt, is het verschil tussen de generaties. Sjef: ‘Waar vader vaak wel 80 uur per week werkte en zijn vrouw het thuisfront runde, willen zijn kinderen met werkende partners meer balans tussen werk en privé. Daarom adviseren we in sommige gevallen om een directeur van buiten de familie naast de opvolger te zetten.’ Ook hebben jongere generaties vaak een andere kijk op de bedrijfsvoering. Mark: ‘Dat kan lastig worden als pa na zijn aftreden nog bij het bedrijf betrokken blijft. Dit soort zaken moet je op tijd bespreken en het behoort tot onze zorgplicht om alles boven tafel te krijgen.’

Tekst: Sara Terburg
Fotografie: Kees Bennema