De markt verandert; hoe verander je mee? Arjan Erkel Advies en Luttikholt.com hebben de workshop ‘De Ontgijzeling’ samengesteld die inzicht geeft over hoe belemmeringen omgezet kunnen worden naar kansen. Het ontvoeringsverhaal van Arjan Erkel maakt duidelijk hoe je succesvol kunt bijsturen in moeilijke situaties. Organisatieadviseur Karel Luttikholt maakt de vertaalslag naar het bedrijfsleven.

Als er één iemand is, die zijn wereld drastisch heeft zien veranderen is het Arjan Erkel (40). In 2002 werd hij als Country Manager bij Artsen Zonder Grenzen ontvoerd en na 607 dagen gevangenschap weer vrijgelaten. De televisiebeelden van het moment waarop hij terugkeerde in Nederland staat bij velen van ons nog in het geheugen. Intens wit en mét baard. Velen zagen hem als slachtoffer, een rol die hij zelf nooit heeft aangenomen. 'Ik ben in een situatie terecht gekomen waar ik gedeeltelijk zelf voor verantwoordelijk was. Dagestan was onveilig, maar ik bleef. Het was het risico van mijn vak', vertelt Erkel. En dan gebeurt het: Arjan wordt ontvoerd door moslimrebellen en komt terecht in een gat onder de grond van 1,5 bij 2 meter. Een uitzichtloze situatie waarin iemand kan verstijven, vluchten of vechten. Arjan heeft gevochten en bleef positief. 'Ik had geen invloed op mijn situatie. Ik werd gegijzeld in een vijandige omgeving. Dus moest ik me afvragen: Hoe ga ik ermee om? Hoe sta ik ervoor? Hoe kan ik de ontvoerders naar me toetrekken? Hoe bereiken we samen ons doel? Zij het losgeld, ik mijn vrijheid? Ik probeerde mijn speelruimte te vergroten, contact te zoeken, me te verdiepen in de ander. Ik heb respect getoond, mijn menselijk gezicht laten zien en meegedaan aan de Ramadan. Stapje voor stapje kwam ik dichter bij mijn doel.' In het dagelijks leven kunnen we ook veel meer beïnvloeden dan we denken.

In kleine stapjes
Wat heeft een ontvoering met het bedrijfsleven te maken? 'Letterlijk alles', zegt Karel Luttikholt. 'Arjan heeft als het ware zijn situatie geAnalyseerd, geAccepteerd, had de Ambitie vrij te komen en nam Actie op basis van zijn Authenticiteit; datgene waar hij goed in is.' De organisatieadviseur vertaalt de vijf ‘A’s’ van het ‘ontgijzelingsmodel’ naar het bedrijfsleven. 'Sinds tientallen jaren kent het ondernemerschap overwegend groei. Nu belanden we in een economische situatie waarin bedrijven een omzetverlaging zien en het doorvoeren van grote veranderingen meer dan ooit noodzakelijk zijn. We moeten nu zoeken naar mogelijkheden. Veranderen doe je niet in één stap, maar in vele kleine stapjes. Daarbij moet iedereen zijn eigen verantwoordelijkheid nemen en niet als vanzelfsprekend de oorzaak bij een ander zoeken. Eén van de belangrijkste fasen in het veranderingsproces is de acceptatiefase. Mensen denken vaak in belemmeringen in plaats van kansen. Vaak hoor ik: ‘Ik weet niet wat ik wil.’ Sla daarom de eerste twee fasen nooit over: Wie ben ik en wat kan ik? Bepaal dan pas wat je wilt, neem actie en houd rekening met je eigen authenticiteit. Ontdek je ruimte!' benadrukt Luttikholt. In een veranderingsproces zijn de mensen nog belangrijker dan de strategie. Alleen samen kun je een doel bereiken. Managers moeten dus verbindingen zoeken, mensen meenemen in het proces door kleine informatiemomenten in te bouwen. Strategische acties zijn vaak top-down, maar toets het altijd bottom-up, luidt het advies. 'Door de kernkwaliteit van de individuele medewerkers te bepalen, kun je mensen inzetten op de plek waar ze een glimlach krijgen. Tevreden werknemers hebben meer energie en werken veel effectiever', stelt Karel tot slot.