‘Te bescheiden’, noemen Saskia Schildkamp en Bas Langenhuijsen van Patentwerk een groot deel van de ondernemers in het mkb. Saskia: ‘Een aanpassing van een product of productieproces vinden de meesten niet zo bijzonder. Wij zien de innovativiteit daarvan vaak wél.’ Bas adviseert dan ook: ‘Laat altijd checken of jouw uitvinding gebaat is bij bescherming door een octrooi.’

Patentwerk is een octrooibureau in Den Bosch. Het bedrijf werd in 1998 opgericht door Hein van den Heuvel. Saskia en Bas zijn, net als Hein, octrooigemachtigden en managing partner bij Patentwerk. Beiden studeerden chemical engineering. Ook hun collega-octrooigemachtigden zijn ingenieurs. ‘Samen vertegenwoordigen we alle technische richtingen: chemie, life science, elektrotechniek, (werktuig)bouwkunde, enzovoort.’ Op twee vervolgopleidingen, tot Nederlands en Europees octrooigemachtigde, leerden ze het beschrijven van uitvindingen, het opstellen van octrooiaanvragen en het verdedigen en aanvallen daarvan.

Kans voor concurrent

Een octrooi, ook wel patent genoemd, is een exclusief eigendomsrecht op een technische innovatie. Hiermee voorkom je dat een concurrent aan de haal gaat met jouw vondst; een (verbeterd) product of (verbeterde) productiemethode. Het duo werkt onder andere voor maakbedrijven die een eigen R&Dafdeling hebben.

Regels hier zeer gunstig

De meeste uitvindingen die beschermd worden door een octrooi zijn geen rocket science. Saskia: ‘Vaak gaat het om een relatief simpele verbetering die wel veel technisch en/ of commercieel voordeel oplevert.’ Een octrooi geeft ondernemers het alleenrecht op productie van hun uitvinding in een bepaald gebied gedurende een maximale periode van 20 jaar. De ontwikkeling van een aangepaste versie van een product of productieproces kost tijd en geld. Bas: ‘Bescherm je het vervolgens niet met een octrooi dan kan jouw concurrent het namaken.’ Waar ondernemers zich door tegen laten houden? ‘Vele denken dat een octrooi honderdduizenden euro’s kost. Dat is niet zo. Voor circa 7.500 tot 8.000 euro exclusief BTW heb je vaak al een octrooiaanvraag voor Nederland. Na anderhalf jaar krijg je in Nederland automatisch het monopolie op jouw innovatie. In Europa en diverse andere landen is hiervoor een inhoudelijke toetsing nodig.’

Opties zijn onderschat

Bas en Saskia zien het als hun maatschappelijke taak om meer bewustwording te creëren rond het doel en nut van octrooien. Saskia: ‘Het is prima als je vervolgens geen aanvraag doet, maar maak die keuze in ieder geval bewust.’ Een intake is altijd kosteloos en maakt helder of bescherming haalbaar en de moeite waard is. Patentwerk heeft inmiddels duizenden uitvindingen beschermd. Bas: ‘De meeste ondernemers kiezen voor octrooibescherming in heel Europa. Daarna zijn de VS, Japan en China populair.’ Een octrooi kan gebruikt worden tegen inbreukmakers. Bas: ‘Bij octrooi-inbreuk brengt iemand iets op de markt dat valt binnen jouw octrooi. Andersom is het ook mogelijk dat jij beschuldigd wordt van inbreuk op een octrooi van een ander, waarbij vaak het octrooi van de concurrent onderuit moet worden gehaald. In dergelijke gevallen kan Patentwerk je bijstaan. Meestal komen dergelijke inbreukgeschillen niet tot een rechtszaak. Indien dit wel het geval is, gaan we mee naar de rechtbank.’

Vooruitzien is macht

De aanvraag voor een octrooi moet ingediend worden vóórdat de innovatie op de markt komt. Saskia: ‘Je weet dan nog niet of het een succes wordt. Daarom bespreken we de kern van het nieuwe product of de verbeterde productiemethode uitgebreid. Onze inhouse-onderzoeker kan aanvullend onderzoeken of het wereldwijd echt nieuw is of dat er al een soortgelijk octrooi is afgegeven. Wordt de uitvinding nieuw en inventief geacht, dan stellen wij de octrooiaanvraag op.’ Die steken ze breed in, zodat kleine veranderingen die later door de cliënt of een concurrent gedaan worden, er ook onder vallen. Saskia: ‘We denken ook op strategisch vlak mee. Geven inzicht in of het aanvragen van octrooibescherming van een nieuw product zinvol is.’

Dubbele ISO

Ze zijn trots op de dubbele ISO-certifi cering van hun bedrijf. ‘Als enige octrooibureau in Nederland en ver daarbuiten hebben wij zowel de ISO 9001- als de ISO 27001- certifi cering.’ Het bedrijf is en wordt dus niet alleen getoetst op het goed documenteren van interne werkprocessen waarbij de cliënt centraal staat, maar ook op het gebied van informatiebeveiliging. ‘Hierbij wordt naar 114 punten gekeken, tot en met de veiligheid van onze draadloze muizen aan toe. Cliënten kunnen ervan op aan dat hun data en dus ook de uitvinding waarvoor we een octrooi aanvragen, bij ons veilig zijn.’ Daarnaast hebben alle medewerkers geheimhoudingsplicht. Patentwerk viert dit jaar zijn 25-jarig bestaan. Bas: ‘Dat is een mooie mijlpaal. Onze toekomst ligt ook in de octrooien; we gaan geen andere vormen van intellectueel eigendom doen.’ Het aantrekken van mensen is een uitdaging. ‘We zoeken schapen met vijf poten: universitair, technisch opgeleide mensen met affi niteit met taal en het recht, die ook nog sociaal en commercieel zijn.’

Aantal octrooien stijgt rap

En de toekomst van ondernemend Brabant? Bas: ‘Daar hebben we ook veel vertrouwen in. Het aantal octrooien in Nederland stijgt en 38 procent van de ingediende octrooien in Nederland komt uit Brabant. Dat percentage is een graadmeter voor de innovativiteit en kracht van de economie.’

TEKST SARA TERBURG
FOTOGRAFIE KEES BENNEMA