‘Als ik dingen niet had doorgedrukt, had ik niets bereikt. Je moet durven opkomen voor je bedrijf. Ook als het resulteert in pittige confrontaties met de bureaucratie. Om te groeien heb je tijd, geld en ruimte nodig. En voor dat laatste heb ik meer dan eens moeten knokken.’

Strijdvaardigheid typeert Henk Swanenberg (79) al van jongs af aan. Als peuter overleefde hij een buikvlies- en blindedarmontsteking. Een situatie die in de jaren veertig doorgaans fatale gevolgen had. Behalve een doorzetter bleek Henk ook een geboren koopman te zijn. ‘Op mijn vijftiende was ik al handelaar in konijnen. Daarna volgden koeien, kleding, auto’s: ik heb in van alles en nog wat gehandeld’, vertelt Henk sappig. ‘Maar ijzer is altijd mijn droom geweest. Het is een prachtig product. Het eet niet, is niet modegevoelig en is weinig risicovol’, lacht hij. ‘Dus kocht ik in 1962 een auto met aanhanger, richtte ‘handelsvereniging Henk Swanenberg’ op en ging bij klanten langs om ijzer te (ver)kopen.’

How much?
Dyslexie was de reden dat hij al vrij vroeg van school ging. Maar een haperend taalgevoel en gebrekkige kennis van het Engels verhinderden hem niet de wereld te veroveren. Van Rusland tot het Midden-Oosten ging Henk op zoek naar klanten en handel. ‘How much? Meer hoef je eigenlijk niet te kunnen zeggen’, grapt hij. ‘Als je de wereld wilt veroveren, moet je gewoon gáán’, voegt hij eraan toe. ‘Van mijn talen moest ik het niet hebben. Maar ik was wèl goed in rekenen. Heb ook een goed inschattingsvermogen. Aan de manier van lopen weet ik bijvoorbeeld of ik met een koper of kijker te maken heb. En in een oogopslag zie ik hoeveel ijzer er ligt. Daar heb ik geen computerberekening voor nodig. Ik denk dat je me inderdaad een koopman van de oude stempel kunt noemen. Ik handel op gevoel. Op vertrouwen. Een man een man, een woord een woord. Wat niet wil zeggen dat mijn vertrouwen nooit is beschaamd.’

Liefst alleen
Het succes van Swanenberg IJzer Groep is volgens Henk deels te danken aan het feit dat hij bij voorkeur alleen opereert. ‘Je hoeft met niemand rekening te houden. Alleen werk je sneller. Efficiënter.’ Een anekdote staaft zijn stelling. ‘Ik was op weg naar Moskou. In het vliegtuig zaten drie medewerkers van een en hetzelfde bedrijf: de bedrijfsjurist, de inkoper en de algemeen directeur. Ook zij wilden in Rusland zaken doen. We bleken in hetzelfde hotel te logeren. De volgende ochtend stond ik om 05.00 uur op. Een uurtje later was ik onderweg naar de potentiële klant. Om 15.00 uur had ik de deal rond. Om 17.00 uur zat ik op de terugvlucht. Mijn medereizigers daarentegen waren - na een avondje doorzakken - nog bezig met de ‘afstemmende voorbereiding’. Ik bedoel maar.’

Magere Hein
Op 10 september wordt Henk tachtig. Die dag doet hij een stap terug. Na 55 jaar laat hij de dagelijkse gang van zaken over aan zoon Mark, Toon Jochems en Jeroen Keijzers. Van compleet stoppen is echter geen sprake. ‘Dit bedrijf is ook mijn hobby. Dat is het al mijn hele leven. Het laat me nooit los. Toch heb ik steeds vaker het gevoel niet meer mee te kunnen. Dus wordt het tijd om afstand te nemen.’ Vanwaar dat gevoel? ‘Het heeft met verschillende zaken te maken’, luidt Henks antwoord. ‘Van degenen met wie ik zaken deed - en die in de loop der jaren vrienden zijn geworden - zijn er nog maar weinig over. Magere Hein heeft flink huisgehouden. Ook de manier van zakendoen is niet meer de mijne. Tegenwoordig moet je eerst over certificaten praten eer je aan handelen toekomt. Het échte handelen raakt op de achtergrond. De handelsgeest verdwijnt. Door de digitalisering is alles bovendien onpersoonlijker geworden. Er is nog weinig menselijk contact. Onze wereld mag er dan moderner op zijn geworden, maar daarom is hij nog niet mooier geworden.’

Tekst: Gerda Baeyens
Fotografie: Arnold Reyneveld