‘We zitten in een gespannen samenleving die in een heuse crisis verkeert, een medische én sociaaleconomische crisis. De druk neemt nog steeds toe door de onverwachte gezondheidsaspecten en de grote financieel-economische onzekerheden. Daardoor dreigt onze samenleving vast te lopen. Het roer moet duidelijk om, de menselijke factor moet op de voorgrond. Een andere visie op leven en werken is onontkoombaar.’

De inspirerende opvattingen en bijzondere inspanningen voor een betere samenleving in de Benelux van prof. dr. Anton van der Geld, president-stichter van het BeNeLux-Universitair Centrum (B.U.C.) vinden veel weerklank. Hij is daarvoor koninklijk onderscheiden, zowel in België, Nederland als Luxemburg. ‘Er is een nieuwe visie nodig om ons eigen leven en onze toekomst weer met vertrouwen tegemoet te zien. Een oplossing zoeken als ‘steeds vernieuwen’ of ‘geld moet rollen’ werkt niet meer. Een andere visie op de mens, de natuur is pure noodzaak. Je kunt immers niet steeds meer willen vliegen, reizen, bezitten. Je kunt ook niet steeds meer bezuinigen op de gezondheidszorg en daarvoor marktwerking inzetten. Als het erop aankomt, gaat het mis. Meer balans is nodig en daarvoor moet de mens zelf durven te veranderen.’ Hiermee opent Anton van der Geld een zinvol perspectief op anders leven en anders werken.

Nieuwe kansen
De Covid 19-crisis is uitgegroeid tot een sociaaleconomische en financiële crisis, die over de wereld trekt. Zekerheden staan op losse schroeven. Zorgen alom, maar, zo benadrukt Anton, de crisis heeft uiteindelijk ook een positief aspect. Een crisis kan in vele opzichten een onverwachte uitkomst bieden voor de toekomst van ons wereldje. Er moest een einde komen aan de onbeperkte groei, aan de overproductie. Zo kon het niet langer doorgaan. Maar hoe geef je daar een positieve wending aan? ‘Deze crisis biedt nieuwe kansen, die je vooral ook dichterbij moet zoeken. Zet niet alles steeds op globaliseren. Denk aan maatschappelijk verantwoord ondernemen. Richt je aandacht op familiebedrijven in plaats van alle heil te verwachten van beursgenoteerde multinationals en hun aandeelhouders. Blijf je niet blindstaren op alsmaar groeien. Hoe stressvol zijn we allemaal niet bezig. Bedenk vooral wat mensen welzijn en geluk kan brengen. Zo weten we dat balans tussen werk en privéleven leidt tot succes in je werk en tot een gelukkig leven.’

Ambitie
Om verder te komen in deze tijd is het belangrijk fris naar je eigen instelling te kijken. Anton noemt drie menselijke eigenschappen, die ons presteren sterk bepalen: uitdaging, ambitie en passie. ‘Bij uitdaging gaat het erom een balans te vinden tussen wat je met de onderneming wilt en wat de medewerkers verwachten. Wat voor de één een uitdaging is, kan voor de ander geestdodend werken, omdat dan iemands mogelijkheden niet worden aangesproken. Ambitie doet ons ernaar streven het beste van onszelf te geven en het best mogelijke werk te leveren. Ambitie vormt ook steeds de bron om het werk met plezier en enthousiasme te doen. Je wilt iets bereiken en in de mate dat dit gebeurt, kan een passie ontstaan, die aan het werk een extra kwaliteit geeft.’

Toverwoord
In bedrijven en organisaties hangt veel af van de persoon van de ondernemer. Welke eigenschappen kunnen belangrijk zijn? Anton heeft een duidelijk beeld voor ogen: ‘Bezieling is hier het toverwoord. Bezieling sluit aan bij de behoefte aan erkenning en waardering, die diep in iedere mens zit. Zo krijgt de onderneming een menselijk gezicht. Dat gaat niet vanzelf. Het vraagt veel van de persoonlijke kwaliteiten van ondernemers en ook van medewerkers. Het gaat uiteindelijk om teambuilding en echt naar elkaar luisteren. Je moet op elkaar kunnen rekenen, dan komt iedereen tot zijn recht. Zo kun je samen een hecht en effectief team vormen. Met zo’n bezieling krijg je een succesvolle onderneming, die berust op verbondenheid en respect.’

Sterk onder druk
Om het voorafgaande verder in praktijk te brengen, heeft Anton in 2019 een speciale leerstoel opgericht: Duurzame samenleving. ‘De menselijke factor en duurzaamheid zijn de dragende waarden in de samenleving en de maatstaf voor organisaties en bedrijven. De aandacht is gericht op non-profitorganisaties en op het groot-, midden en kleinbedrijf in de Benelux. Leiding geven aan organisaties en succesvol ondernemen staan sterk onder druk. De klimaatverandering vraagt meer dan ooit om een aanpassing van onze manier van leven en werken. De kringloopeconomie is een eerste stap. We moeten op weg gaan naar een nieuw economisch model, waarin niet alleen de winst, maar ook de meerwaarde voor de samenleving geldt.’ Hoogleraren en ervaren praktijkmensen van het B.U.C. verzorgen voordrachten en practica, die een schakel moeten vormen tussen wetenschap en praktijk. Zij evalueren de wetenschappelijke inzichten en praktijkervaringen op het gebied van een duurzame samenleving. ‘Daarbij ligt het accent op cultuur, arbeid en organisatie. Een van onze lesgevers, de Belgische oud-premier Mark Eyskens, spreekt in dit verband over transhumanisme. Dat is de weg naar een nieuw type mens, waarbij de homo sapiens niet te vervangen is door een robot sapiens. Zijn Nederlandse collega, oud-premier Jan Peter Balkenende, behandelt het vraagstuk ‘Maatschappelijk ondernemen’, oud-minister Maria van der Hoeven ‘Duurzame energievoorziening’, de gouverneur van Antwerpen, Cathy Berx, ‘Circulaire economie en Vlaams-Nederlandse projecten’.’

Idealist en realist
Prof. Anton van der Geld is de drijvende kracht en de verbinder achter het BeNeLux-Universitair Centrum. Het B.U.C. is een universitair platform voor verschillende beroepsgroepen in de Benelux, die zich willen verdiepen in de menselijke aspecten van hun werk. ‘Denkers en doeners kunnen elkaar in ons platform vinden en krijgen zo ruimte om zich verder te ontwikkelen. Het accent ligt daarbij op de toegepaste mens-, maatschappij- en cultuurwetenschappen. De filosofie van het B.U.C. is: de trias wetenschap, cultuur en humaniteit op elkaar afstemmen en verbinden. Vraagstukken als gezond leven, duurzaamheid, welvaartsverdeling en veiligheid worden daarin aan de orde gesteld.’

Anton van der Geld is een idealist én realist. Hij is voortdurend op zoek naar feiten en ideeën over beter en zinvoller leven. Dat kun je binnenkort lezen in zijn nieuwe boek ‘Meer bewust leven en werken.’

Tekst: Els Ruijsendaal
Fotografie: Jos van Leeuwen en Benelux-News