‘Je kunt beter een sterk schip bouwen dan enkel uitvaren als de weersvoorspellingen goed zijn. Ik geloof niet dat ik in staat ben de markt te doorgronden of de toekomst te voorspellen. Maar ik kan wél het toeval een handje helpen door een omgeving te creëren waarin iedereen gedijt.’

Dertig jaar geleden verraste Piet Hein Eek de ontwerpwereld met zijn sloophouten kast. Eigenzinnig en tegendraads bouwt hij sindsdien verder aan het merk ‘Piet Hein Eek’. Chaos is de voedingsbodem van zijn dynamiek. ‘Orde is vermeende zekerheid.’

Eilandjes
Vandaag omvat de wereld van Piet Hein Eek een atelier, werkplaats, magazijn, galerie, winkel en restaurant. Binnenkort komen daar een friettent en hotelkamers bij. ‘Misschien heb ik het als ontwerper juist overleefd omdat ik het niet alleen bij meubels hield. Ik geloof in breed gaan. Onder de generalistische aanpak was Philips een indrukwekkend internationaal opererend bedrijf. Met de specialistische visie is het bedrijf bijna verschrompeld. Het geloof in specialisaties is een van de slechtst denkbare economische ontwikkelingen. Specialisten zijn eilandjes en niemand is nog in staat om mensen te verbinden. Terwijl je het overzicht nodig hebt om goed te kunnen handelen.’

Vissen
Is zijn eigengereide karakter de sleutel van zijn succes? ‘Hoe ik ben heeft wellicht in mijn voordeel gewerkt, maar toch vind ik succes eerder een kwestie van geluk. Ik ken genoeg mensen die goed zijn in wat ze doen en het niet hebben gemaakt. Dertig jaar geleden wist ik al dat ik van mijn naam een merk wilde maken. Met mijn sloophouten kast ging ik tegen iedereen in. Alles wat toen gemaakt werd, moest perfect en minimalistisch zijn. Maar eigenlijk kwam het erop neer dat men erg veel moeite deed om iets er eenvoudig uit te laten zien. Ik gebruikte écht minimale middelen. Mijn minimalisme was constructief, niet esthetisch. De mens is geneigd om succes te imiteren. Iedereen vist in dezelfde vijver, waardoor er steeds minder overblijft. Ik creëerde een totaal nieuwe vijver.’

Stronteigenwijs
Luistert Piet Hein naar anderen? ‘Ik hoor vaak dat ik de indruk wek dat ik stronteigenwijs ben. Dat ik iedereen vertel hoe het moet. Maar ik luister wel degelijk. De kleinste signalen sla ik op. Ik registreer en herkauw. Ik geef de boodschap de tijd om aan te komen. Ik hecht veel belang aan eerlijkheid. Niet in Nederlandse zin, waarbij eerlijkheid gelijkstaat aan lompheid. Eerlijkheid is op een niet-beledigende manier iets zeggen zodat de boodschap overkomt. Ik heb graag dat anderen ook eerlijk naar mij toe zijn. Maar het nadeel van groeien, groter worden en leiding geven is dat mensen steeds voorzichtiger worden in wat ze zeggen.’

Spagaat
Voelt hij wel eens de spagaat tussen ontwerper en ondernemer? ‘Of niet, of altijd,’ lacht hij. ‘Maar mijn creativiteit wordt nooit onder druk gezet door mijn ondernemerschap. Meer nog, als ik geen rekening houd met geld, gaat alles beter. De meest bizarre ideeën renderen het beste. Natuurlijk zijn er mislukkingen geweest. Meer zelfs dan wat wél is gelukt, althans als je het vanuit verkoopstandpunt bekijkt. Maar als je plezier hebt in wat je doet, is het niet erg om te falen. Ik heb tijd, geld en energie gestoken in een plek waar dat kan. Een plek waar iedereen graag is. Er is geen eindfase aan die ontwikkeling. Als ik doodga, sta ik wellicht het verste, maar klaar is het nooit.’

Nuttig denken
‘Ik ben ervan overtuigd dat iets op je pad komt als je er rijp voor bent. De samenwerking met Ikea had niet gekund toen ik jong was. Met ouder (en wijzer) worden, weet ik welk dekseltje op het doosje past. Ik ga ook al een hele tijd mee. Ik zie overigens een duidelijke fysieke verschuiving in mijn carrière. Van handmatig naar intellectueel werk. Ik vind het nu nuttiger om een uur na te denken over een probleem dan dat ik een uur aan het timmeren ben. Ik denk altijd en mijn denken is nooit richtingloos. Mijn adhd heeft richting gevonden, zeg maar. Als ik niet meer kan nadenken, stop ik ermee.’ 

Ondernemerstips
• Zorg voor een fijne werkplekomgeving.
• Maak geen plannen op basis van voorspellingen.
• Doe niet wat iedereen al doet.
• Geloof in de generalist.
• Besteed aandacht aan de bijvangst.

Tekst: Gerda Baeyens
Fotografie: Arnold Reyneveld