Nog een paar maanden en dan zijn de werken van Jheronimus Bosch weer te bewonderen in ’s-Hertogenbosch, de stad waar ze meer dan vijfhonderd jaar geleden gemaakt werden. De stad maakt zich op voor een feestelijk jaar, in het teken van deze wereldberoemde schilder wiens fantasierijke kunstwerken de afgelopen eeuwen over de hele wereld verspreid raakten. Maar wat weten we eigenlijk van de geniale kunstenaar?

Als Jheronimus van Aken wordt hij rond 1450 geboren in de Vughterstraat, in het huis van zijn grootvader en schilder Jan waar Jheronimus’ vader en ooms ook wonen en het familieatelier delen. Jheronimus heeft twee broers en twee zussen. Na de lagere school gaat hij naar de Latijnse school. In 1462 kopen zijn ouders een huis aan de Markt. Daar krijgen Jheronimus en Goessen hun schildersopleiding. In 1480/81 trouwt Jheronimus met Aleid, dochter uit de welgestelde familie Van de Meervenne. Ze betrekken haar huis aan de Markt, tegenover het schildersatelier van de familie Van Aken. Jheronimus’ bekendheid als schilder groeit in die jaren gestaag, binnen en buiten de stad. In 1488 wordt hij ‘gezworen lid’ van de Illustre Lieve Vrouwe Broederschap. Hij begint ook zijn schilderijen te signeren met zijn artiestennaam Jheronimus Bosch, naar de stad waar hij woont en werkt. Het gaat hem voor de wind: dankzij zijn prestigieuze opdrachtgevers is hij in goeden doen, al wordt hij niet bijzonder rijk.

Geniale duivelskunstenaar
Bosch staat bekend als duivelskunstenaar. Hij bevolkt zijn tekeningen en panelen met de beroemde monsters, duivelse figuren, engelen en heiligen. Zijn werk vol illusies en hallucinaties, wonderlijke gedrochten en nachtmerries, toont de grote thema’s van zijn tijd: verleiding, zonde en rekenschap. Hij geldt als een geniale kunstenaar die in zijn werk werelden liet zien die zijn tijdgenoten niet voor mogelijk hielden. Bosch behoort tot de absolute wereldtop en weet tot de dag van vandaag mensen te inspireren.

Van dichtbij
In 2016 kan iedereen Bosch van dichtbij leren kennen. Het Noordbrabants Museum toont vanaf 13 februari het merendeel van zijn oeuvre in de grootste overzichtstentoonstelling ooit: ‘Jheronimus Bosch. Visioenen van een genie.’ De Bosch experience vertelt het verhaal van zijn stad met een ontdekkingsroute die voert van het dak van de Sint-Janskathedraal tot de ondergrondse wateren van de Binnendieze. Zo dichtbij is Bosch de afgelopen 500 jaar niet geweest.

Tekst: Justine de Jong