Marian Wagemakers koppelt traditie aan innovatie. Ze houdt van paradoxen en wordt getriggerd door in-the-box denken. Met nieuwsgierigheid, lef en breder kijken, maakt ze de wereld tot haar speelveld; met haar product probeert ze deze beter te maken.

Marian koos niet meteen voor het familiebedrijf. Ze volgde een juridische opleiding en ging haar eigen weg. Die weg leidde naar een zorgverzekeraar in het westen van het land en later naar de Commissie Veerman. Vijf jaar geleden - en inmiddels zzp’er geworden - werd ze gebeld door haar vader. Hij had advies nodig omtrent een milieuvergunning. Of ze met hem meewilde naar het gemeentehuis? Dat wilde ze. Meer nog, een half jaar later was ze een businessplan voor het familiebedrijf aan het schrijven. Inmiddels is ze algemeen directeur.

De drie P’s
‘Ik had niet eerder de wil noch de overtuiging om dit bedrijf te leiden’, zegt ze. ‘Met zeventig medewerkers ben je toch verantwoordelijk voor een groot aantal gezinnen. Dan is het geen kwestie van ‘ik ga het proberen’. Je doet het of je doet het niet. En als je het doet, moet je het goed doen. Dat betekent hoe clichématig ook, dat je elke dag de balans moet zien te vinden tussen people, planet en profit. Als je continuïteit wilt bieden, moet je geld verdienen. Je moet geld verdienen om te kunnen investeren in de toekomst. Die investering is tweeërlei: enerzijds investeer je in mensen en je bedrijf, anderzijds in je maatschappelijke verantwoordelijkheid voor kwalitatief en veilig voedsel. Waarin ligt onze kwaliteit? Waar staan we? Hoe verhouden we ons tot de rest van de wereld? Het zijn belangrijke vragen. Op basis van de antwoorden, moet je keuzes durven te maken.’

Naar oma’s voorbeeld
Ondernemen, vindt Marian, betekent nieuwsgierig kijken naar wat er is, kansen zien en willen grijpen, er moeite voor willen doen en niet bang zijn om te veranderen. ‘Mijn oma is daarin mijn grote voorbeeld. Op haar vijfenzestigste ging ze naar Dr. Vogel, in Duitsland, omdat ze alles wilde weten over zijn natuurproducten. Terug thuis maakte ze in haar winkeltje ruimte vrij voor reformproducten. Tot haar vierentachtigste runde zij het. Zij leerde mij dat je nooit te oud bent om te ondernemen, zolang je maar het lef hebt om te doen waarin je gelooft en bereid bent risico’s te nemen. Ook mijn vader heeft die manier van kijken. Vijfentwintig jaar geleden, toen er nauwelijks sprake was van vleesvervangende producten, zag hij er al toekomst in.’

1+1+1 is 5
Dat Marian eveneens de kunst van het anders kijken en denken beheerst mag duidelijk zijn. ‘Ik houd erg van het verschuiven van perspectieven, een klik maken in het denken. Hoe kun je met dezelfde machines totaal andere producten leveren? Hoe breng je beweging in een statische omgeving? Hoe leer je verticaal in plaats van horizontaal te kijken? Als het gaat om toegevoegde waarde leveren, kijken ondernemers namelijk vooral naar logische partners in de keten; het zijn echter onverwachte samenwerkingsverbanden die kunnen zorgen voor nieuwe, verrassende of meer betekenisvolle oplossingen’, aldus Marian over het concept verticaal denken.

Praktische intelligentie
Tot slot wil Marian ook een lans breken voor de maakindustrie. ‘Er is dringend een omschakeling in het denken nodig. In de media gaat het bijna altijd over de kenniseconomie; praktische intelligentie (lees: het ambacht) wordt doorgaans stiefmoederlijk behandeld. Ik zie het juist als een maatschappelijke verantwoordelijkheid om mensen van alle opleidingen en niveaus aan het werk te hebben. Daarom zijn we bezig met Persoonlijke Ontwikkelingsplannen voor onze medewerkers, wat in dit soort productiebedrijven vrij ongewoon is. Zou het niet fijn zijn als iedereen tot op zijn laatste werkdag het gevoel heeft dat hij ertoe doet?’ besluit ze.

Ondernemerstips voor collegaondernemers:
• Durf ‘in the box’ te denken
• Word wereldreiziger in je hoofd
• Blijf zelf aan het stuur staan
• Durf onvermoede partners te ontmoeten
• Steun elkaar in het ondernemerschap